Çocuklarda Öfke Kontrolü

Öfke Nedir?

—Öfke; bireyin herhangi bir engellenme, adaletsizlik ya da kendi benliğine yönelik bir tehdit hissettiğinde yaşanan duygudur.

—İnsanın doğasında var olan temel duygulardan biridir.

—Kişiyi tehditlere karşı uyarır ve kendisini korumasına olanak sağlar.

—Sınırlandırılabildiği sürece sağlıklıdır ve işe yarar.

—Kontrol edilmediğinde kışının kendisi ve çevresi için zararlı olabilir.

Çocukları Neler Öfkelendirir? Öfke Kontrolü Nasıl Sağlanır?

Bebekler (0-18 ay)

—Açlık, yüksek ses ya da yorgunluk gibi onları huzursuz edebilir.

0-18 Ay Yaşa Uygulanabilecek Yöntemler Nelerdir?

—Çocuğunuzu onu rahatsız eden ortamdan uzaklaştırın.

— Onu rahatsız eden uyaranların sonlanmasına özen gösterin.

—Hiçbir bebek veya çocuk ebeveynlerini kızdırmak için ağlamaz.

—Bu tip durumlar yaşandığında genellikle hangi durumlardan sonra bu durumların yaşandığını düşünün.

Yeni yürümeye başlayan bebekler (18-36 ay):

—Kendilerini dünyanın merkezinde görürler ve istediklerine ulaşamadıklarında hayal kırıklığı yaşarlar ve kolayca sinirlenebilirler.

—Eşyalarını paylaşmak onlar için çok zordur. (sahiplik duygusu)

—Kendilerini net anlamadıkları için üzülür ve sinirlenirler.

—Duygularını kontrol etmekte zorlanırlar

—Kızgınlıklarını öfke nöbetleri ile gösterirler.

18-36 Ay Yaşa Uygulanabilecek Yöntemler Nelerdir?

—Onların seçim yapmalarına izin verin.

— Basit kurallar koyun ve bu kurallara siz de her zaman uyun.

—Unutmayın ki kuralları önce ebeveynler bozar.

—Bu kuralları onların anlayacağı dille göz teması kurarak basit bir dille ifade edin.

— Kurallara uyması için tehditler kullanmayın.

— Korku stresi tetiklediği için çocuğun gerginliğini arttırır.

— Evden çıkmadan önce anlaşma yapın.

—Düzenli ve dengeli beslenmesine özen gösterin.

—Düzenli uyumasına özen gösterin.

—Gün içinde belli rutinler oluşturun.

—Masaj yapın.

Okul öncesi dönem (3-5 yaş):

—Duygularını kontrol edemedikleri için sinirlenirler.

—Sıkıldıklarında ve kızdıklarında kendilerini ifade etmekte güçlük çekerler.

—Paylaşmayı öğrenme aşamasındadırlar.

—Diğerlerinin farklı düşünceleri olabileceğini anlamakta zorluk çekerler.

—Kızgınlıklarını öfke nöbetleri ve saldırganlıkla gösterirler.

3-5 Yaşa Uygulanabilecek Yöntemler Nelerdir?

—Onların hangi durumlarda bu duyguyu yaşadığını takip edin.

—Öfke anında emir kipi ve ciddi bir ses tonuyla hitap edin.

—Sizinle iş birliği yapamayacak kadar çok öfkeliyse kontrol edebileceğiniz bir noktada olun ve onun öfkesinin kendiliğinden dinmesini bekleyin.

—Mekan değiştirin (Başka bir odaya gitmek gibi).

—Düzenli ve dengeli beslenmesine özen gösterin.

—Düzenli uyumasına özen gösterin.

—Gün içinde belli rutinler oluşturun.

6-8 yaş arası çocuklar:

—Adil olmadığını düşündükleri bir şey olduğunda,

—Reddedildiklerinde,

—Cezalandırıldıklarında,

—Ayrımcılık yapıldığında ve yanlış anlaşıldıklarında sinirlenirler.

—Diğerlerini tehdit ederek, onlara fiziksel şiddet uygulayarak ve karşısındakini incitecek sözler söyleyerek sinirlendiklerini gösterirler.

6 -8 Yaşa Uygulanabilecek Yöntemler Nelerdir?

—Öncelikle fırtınanın dinmesini bekleyin.

—Sakin ortam sağlandıktan sonra çocuğunuzu dinleyin.

—Bu yaş grubundaki çocuklar kendilerini ifade edebilirler.

—Sorunun çözümlenmesi için birlikte düşünün.

Öfkelerini İfade Etmeleri /Dışa vurmaları İçin Ebeveynler Çocuklarına Nasıl Yardım Edebilir?

—Çocuklarınıza farklı duygular ve bunlara yol açan durumları anlatmak için çeşitli yüz ifadeleri veya araçlar (örneğin duygu kartları) kullanın.

—Öfkelendiklerinde bedenlerinde meydana gelen değişimleri fark etmelerini sağlayın.

—İnsanlar ve olaylarla ilgili duygularını her zaman sözcüklerle ifade etmeleri gerektiğini söyleyin.

—Oyuncaklar ve kuklalar kullanarak hayali bir durum üzerinden olay ve hissedilen duygular üzerinden konuşun.

Çocuklar Sinirlendiklerinde ve Kavga Ettiklerinde Ebeveynler Neler Yapabilir?

—Her çocuk kızar, bağırır, sesini yükseltir, ağlar bazen tepinir ve küçük

krizler geçirebilir. Burada önemli olan, ailenin krizi yönetme biçimidir.

Çocuklar arasındaki olaylarda;

—1.aşama: Öncelikle kavga eden çocukları ayırın.

—2 aşama: Çocukların sakinleşmelerine yardımcı olun.

—3.aşama: Neden sinirlendikleri konusunda düşünmelerini sağlayın.

—4. aşama: Diğerinin duygularını anlamaları için çocuklara yardım edin.

—5. aşama: Olayla ilgili kendi duygularınızı çocuklara anlatın. Çocuklara öfkelenmenin doğal bir duygu olduğunu fakat başkalarına zarar vermenin kabul edilemez olduğunu söyleyin.

—6. aşama: Onlara olayla ilgili en iyi çözümü bulmaları konusunda destek olun.

—7 aşama: Şiddete başvurmadan olayı çözdüklerinde takdir edin.

Model Olarak Öğretme

-Çocuklar taklit ederek ve gözlemleyerek öğrenirler.

-Bu nedenle onlara olumlu model olmak çok önemlidir.

Sevgili Anne Babalar,

—Ailenizde öfke nasıl ifade ediliyor bakın. Eşinizle konuşmalarınızı dışarıdan bir gözle değerlendirin.

—İyi örnek olunuz. Anne baba olarak öncelikle çocuğunuzda görmek istediğiniz davranışı sizler sergilemelisiniz. (Medya)

— Kendi iletişim biçiminizi değiştirmeye çalışın. Siz değiştikçe zamanla çocuğunuz da değişecektir.

—Çocuğunuzu gözlemleyin, kendisini ifade etmekte zorlanıyor ise onu daha sabırla dinleyin. Kendisini ifade etmesi için onu rahatlatın.

— Öfkeli çocuklar çevrelerinde sakin, anlayışlı ve kendilerini anlayacak yetişkinler isterler, onlara ihtiyaç duyarlar.

—Öfkeli bir çocuğa yardım ederken onun öncelikle neden öfkeli olduğunu anlayın.

—Ve çocuğun bu öfkesinin farkına varmasını sağlamalıyız.

— Bunu yaparken de kullanacağınız en iyi yöntem, onu olduğu gibi kabul edip dinlemeniz olacaktır.

—Çocuğunuzun öfkeli anında ona kızmanız, bağırmanız veya azarlamanız öfkesini azaltmayacak aksine bastırılmış bu duygular ileriye dönük olarak daha büyük öfke patlamalarına sebep olacaktır. Çocuğunuzun sakin olduğu bir anda onu neyin ne kadar öfkelendirdiğini sorarak olayla ilgili duygularını ortaya çıkartabilirsiniz.

—Böylelikle öfkenin asıl kaynağına inebilirsiniz.

—Çocuğunuzun sizinle diyaloglarını izleyin. O öfkelendiğinde daha çok ilgi gösteriyor olabilirsiniz. Herhangi bir şeyi söylemek istediğinde sadece öfkeli olarak dikkatinizi çekebiliyor ise döngüyü tersine çevirin ve o öfkelenmediği zamanlarda ona ilgi gösterin.

—Bazı çocuklar ilişkiyi kontrol edebilmek için güç gösterisinde bulunurlar.

—Bu çocukların anne babaları önce “hayır” sonra “evet” diyorlardır. Eğer daha sonra kabul edecekseniz önce hayır demeyin. Hayır demişseniz sözünüzün arkasında durun.

Hangi durumlarda bir uzmana başvurulmalı ?

—Çocuğunuz her gün uzun süreli öfke krizine girip, gün boyu devam eden ağlama, hırçın davranışları ve agresyon bağırmaları dinmiyorsa,

—Çocuğunuz 4 yaşını geçmiş olmasına rağmen öfke nöbetleri yaşamaya devam ediyorsa,

—Çocuğunuz öfke nöbetleri sırasında kendisine veya çevresine zarar veriyorsa,

—Çocuğunuzun öfke nöbetleri sırasında duygularınızı kontrol edemiyor ve nasıl davranmanız gerektiğini bilemiyor iseniz bir uzmana danışmalısınız.