Fitokimyasallar Nedir Ve İşlevleri Nelerdir?

Sebze, meyve, tane, tahıl ve baklagiller sağlığı koruyan ve yaşama zindelik katan binlerce kimyasal madde içermektedir. Tek başlarına besin özelliği taşımayan bu maddelere fitokimyasallar denir.
•Yapılan çalışmalar, sebze, meyve, hububat ve baklagillerden zengin diyetle beslenmenin kalp hastalıkları, hipertansiyon (yüksek tansiyon), kanser ve diyabet gibi hastalıkları azaltabildiğini ileri sürmektedir.

Bazı Fitokimyasallar

İzoflavonlar; yaşlanmış, oksidatif hasara uğramış ve sağlığını yitirmiş hücrelerin büyümesini durdurabildikleri bildirilmektedir. Kuru fasulye, baklagiller ve soya ezmesi ile soya sütü izoflavonlar açısından zengindir.
Fitatlar; demir emilimini kontrol ederek oksidatif stres oluşumunu önleyebilen bu sınıftaki fitokimyasallar acı bakla, soya fasulyesi gibi bitkilerin yanı sıra pirinç, buğday, mısır ve yulaf gibi kepekli tahıllarda bulunmaktadır.
İndoller; merkezi sinir sistemi aktivitelerinin düzeltilmesinde rol alan fitokimyasaldır. Brokoli, brüksel lahanası, lahana, karnabahar, şalgam ve yaprakları, susam yağı, yeşil sebzeler indollerin yer aldığı önemli bitkilerdir.
Flavonoidler; hormonların fizyolojik etkileri dışında zararlı etkiler oluşturmalarını engelledikleri saptanmıştır. Havuç, narenciye, çilek, elma, brokoli, siyah ve yeşil çay, maydanoz, soya fasulyesi, salatalık gibi sebze ve meyveler zengin kaynaklardır.
Polifenoller; polifenoller, izoflovanlar ve flavonoidler antioksidan özelliği güçlü mikro besinlerdir. LDL’yi (kötü kolesterol) baskılayarak hücreleri korur. Şerbet otu, çay, üzüm çeşitleri, zeytinyağı polifenollerden zengin kaynaklardır.
Likopenler; kanser önleyici ve erkek cinsiyet hormonlarının düzey ve aktivitesini düzenleyici etkileri bulunmaktadır. En zengin kaynağı domatestir. Diğer kaynakları arasında karpuz ve greyfurt gösterilmektedir.
Karotenoidler; DNA sarmal kırılmalarını önlediği ve kanser önleyici etkinliği kabul edilmektedir. Domates, havuç, ıspanak, karnabahar, frenk soğanı, beyaz ve kırmızıturp, üzüm, patlıcan, kereviz, ananas, kivi, rezene kök ve yaprakları zengin kaynaklarıdır.