İskenderiye Feneri

Mısır’ın İskenderiye şehrinde yapılmış İskenderiye feneri şimdilerde var olmayan dünyanın yedi harikasından biridir. Bugün bile bu kadar büyük bir deniz feneri dünya üzerinde bulunmamaktadır.

Deniz Feneri Nedir?

Denizlerin tehlikeli yerlerinde, genelde kayalık ve ya adacıkların üzerinde yapılan yüksek yapılardır. Deniz fenerlerinin amaçları bu tehlikelerden denizcileri uzak tutarak gemilerin ve ya eski deniz araçlarının batmasını engellemekti. Genellikle bu fenerin ateş yakmak, aynasının bakımı gibi işleriyle ilgilenmek için bir insan çalışırdı ve fenerin içinde ya da yakın bir yerde konaklardı. Fenerin sorunsuz ve her gece yanıp denizcilere karanlıkta yol gösterebilmesi için bu gerekliydi.

İskenderiye Fenerinin Özellikleri

Mısır’ın İskenderiye şehrinde milattan önce 285- 245 yılları arasında yapılan bu fener dünyanın yapıldığı bilinen en büyük feneridir. İskenderiye’nin ilk iki kralı olan Batlamyus ve Soter tarafından Pharos adası üzerinde yapılmıştır. Fenerin mimarı Knidoslu Sostratus’tur. Beyaz mermerden yapılan fenerin toplam uzunluğu 135 metre idi. Üst kısmında bulunan tunçtan yapılmış ayna sayesinde 70 kilometre öteden görünebiliyordu. 55metre yüksekliğinde ve dikdörtgen biçimde bir alt kısmı vardı. Orta kısmı ise yaklaşık olarak 27 metre yüksekliğinde ve silindir biçimindeydi. Fenerin üst kısmında yine silindirik şekilde alev odası yer almaktaydı. O tarihte bu denli ihtişamlı bir yapının nasıl yapıldığı da araştırma konusudur.

İskenderiye Feneri Nasıl Yok Oldu?

İskenderiye fenerinin üst kısmı milattan sonra 955 yılında oluşan bir deprem ve sonrasındaki fırtınayla yıkıldı. Orta kısmı ise yine milattan sonra 1302′ de olan başka bir deprem ile yıkıldı. Milattan sonra 1500 yılında ise fener tamamen yok oldu. 1500 yılından sonra fenere ait kalıntılar bile neredeyse yok olmuştur. Yapının bu kadar yüksek ve büyük olması belki de yıkıldığı tarihlerde onarılmasını zorlaştırmıştır. İskenderiye feneri yıkılmadan önce birçok resmi yapılmıştır. Bu resimler sonra yapılan deniz fenerlerine ilham kaynağı olmuştur.

İskenderiye Fenerinin Yapılmasının Amacı Neydi?

İskenderiye feneri bir deniz feneriydi. Amacı denizcilere yol göstermekti. En üst katında yani ateş odasında yakılan ateş tunç ayna sayesinde 70 km uzaktan görünebiliyordu. Mısır en eski tarihlerden beri ticaretin yapıldığı, limanların diğer ülkelerden gelen gemilere uğrak yeri olduğu bir ülkeydi. Denizciler uzunca yıllar bu fener sayesinde yollarını bulmakta sorun yaşamamışlardır.

Fener Tam Olarak Nerede İnşa Edilmiştir?

Fener, Mısırın Kahire’den sonra ikinci büyük şehri olan İskenderiye de Pharos adası üzerinde inşa edilmiştir. Akdeniz kıyısında yer alan bu şehir, eski çağlardan beri liman kenti olarak önem kazanmıştır. Çeşitli ülkelerden çeşitli ürünler bu limana getirilir ve bu limandan da başka yerlere taşınırdı. Günümüzde aynı yerde tekrar inşa edilmesi söz konusudur. Son yıllarda Mısır devleti bu yönde adımlar atmaktadır. İskenderiye feneri Pharos adasına inşa edildiği için İtalyanca, İspanyolca ve Fransızca dillerinde pharos aynı zamanda fener anlamına da gelmektedir.

İskenderiye Şehrinin Tarihi Nedir?

İskenderiye şehri milattan önce 382 yılında Büyük İskender tarafından keşfedilmiş ve kurulmuştur. İsminin İskenderiye olmasının nedeni de bu yüzdendir. Büyük İskender İskenderiye’nin konumunu ve deniz yollarına bakan güzel görünümünü çok beğenmiştir.

Şehir fenerin dışında bir de büyük ve eski kütüphanesi ile de bilinir. Büyük İskender’den sonra kumandanlarından Lagus’un oğlu Ptolemaios milattan önce 324 yılında tahta geçti. Ptolemaios hiç bir zaman ülkesinin sınırlarını genişletmek istemedi. Ülkesinde dini konular yazılı eserlere önem verdi. Birçok eseri el yazması şeklinde muhafaza emri verdi. Halk tarafından da çok seviliyordu.

Günümüzde İskenderiye Feneri Yerinde Ne Vardır?

İskenderiye feneri çeşitli doğal afetler sonucunda yıkıldıktan sonra Memlük Sultanı Kayıtbay Pharos adası üzerindeki bu yere kale inşa ettirmiştir. Böylelikle kalenin inşası daha kısa süre içinde gerçekleşmiştir. Kalenin inşasında ise fenerin kalıntılarının bir kısmını kullanılmıştır. Günümüzde İslam dönemine ait önemli bir eser olarak yer alır. Fenerin olduğu bölge olan Pharos adası etrafında uzun yıllardan beri dalgıçlar dalış yapmaktadır.

Dalgıçların yaptığı bu dalışlarda çeşitli taşlara rastlanmış ve bu taşların fenerin inşasında kullanılan taşlar olduğu anlaşılmıştır. Bu taşlar yaklaşık olarak 8 metre derinlikte bulunmuştur. Dalgıçlar kayaların fazla olmasından dolayı bu bölgeye kaya ormanı adını vermiştir. Suyun 8 metre kadar altında dalgıçlar kaya parçalarının yanında heykel parçaları, sütun kalıntıları gibi parçalara da rastlamıştır. Bu dalışları yapan dalgıçların amatör oluşundan dolayı pek fazla ciddiye alınmadılar.

Son olarak 1962 yılında arkeologlar da bu dalışlara dahil oldular ve bu büyük tarihin orada su altında olduğunu anladılar. Yapılan incelemelerle de bu kalıntıların İskenderiye fenerine ait olduğu anlaşıldı. Önlem olarak mısır devleti oraya bir liman yaptırdı. Eğer önlem alınmazsa bu kalıntılar zamanla kumlara gömülecekti. Halen bile birçok parçası kumlara gömülmüş haldedir. Çok büyük ve ağır kayalar şeklinde oldukları için dışarı çıkarılmaları çok zordur. Arkeologların bilgileri doğrultusunda çıkarılabilecek olanlar, özellikle heykel parçaları çıkarılarak onarılmaya çalışıldı.

Fenerin En İyi Çizimi Hangisidir?

Malum İskenderiye fenerinin olduğu tarihlerdeki görüntüsünü sadece çizimlerden bilmekteyiz. Bu çizimler sayesinde nesillerden günümüze aktarıldı. Eğer bu çizimler olmasaydı bu fenerden belki de haberimiz hiç olmayacaktı. Alman arkeolog profesör Thiersch çizimler ve bilgilere dayanarak 1908 yılında detaylı bir çizim gerçekleştirmiştir. Bilinen en iyi iskenderiye feneri çizimi olarak bu eser kabul edilmektedir.

İskenderiye Kütüphanesi

İskenderiye Kütüphanesi hükümdar Ptolemaios tarafından yaptırılmıştı. Yaklaşık olarak 900 000 el yazması eser bu kütüphanede yer alıyordu. Genel görüş bu kütüphanenin fanatik Hristiyanlar tarafından yakıldığı yönündedir.

Birbirinden güzel diğer yazılar için gezginler kategorimizi ziyaret edebilirsiniz.