Harita Nedir?

Kentlerin imar planlarını çıkarmak, coğrafi özelliklerini belirlemek ya da arkeolojik araştırmalar için haritalardan faydalanılır. Harita nedir? sorusunun en kapsamlı cevabı bu şekildedir. Haritaların ne anlattığını bilebilmek için haritaların okunması gerekir. Harita okumayı bilen kişiler çok kolay bir şekilde fikir sahibi olabilir. Dünya üzerinde herhangi bir yerin konumu incelenmek istendiği zaman ilk olarak haritaya bakılması gerekir. Daha sonra orada yer alan ova, akarsu, şehir ya da ülkeler görülebilir. Haritaların birbirinden farklı özellikleri ve çeşitleri vardır. Kullanım amacına göre haritalar kolayca incelenebilir.

Haritaların Özellikleri

Haritalarda mutlaka olması gereken özellikler vardır. Bu özellikler o haritanın nasıl bir harita olduğunun anlaşılmasını sağlar. Harita nedir? Konusunu araştıran kişiler özelliklerine bakarak aradıkları bilgilere ulaşabilir.

Haritaların özellikleri şu şekilde sıralanır;

• Belirli bir ölçek üzerinden çizilmiş olması gerekir.
• Bakıldığı zaman kuşbakışı bir görünüm yaratması gerekir.
• Düzlem üzerine aktarılabilmesi gerekir.
• Açık ve anlaşılır olmalıdır.
• Belli bir amacı karşılaması gerekir.
• Haritaya okuyacak olan kişiler için kolay okunabilir olması gerekir.

Bu özelliği taşıyan çizimler harita olarak kabul edilebilir. Eğer ki bir çizim kabataslak olarak ve kuşbakışı olmadan çizilmişse kroki olarak kabul edilebilir. Yandan bir görünümü gösteriyorsa bu da profil olduğunu gösterir. Bu nedenle bir çizimin harita kabul edilebilmesi için harita özelliklerini taşıması gerekir.

Haritalar Kaça Ayrılır?

Haritalar kendi içerisinde gruplara ayrılır. Bu gruplarında kendi içerisinde başlıkları vardır. Ölçeklerine göre çizilen haritalar, büyük, orta ve küçük şeklinde ayrılır. Fonksiyonlarına göre çizilen haritalar ise, genel ve özel olarak incelenir.

Genel haritaların içerisinde yer alan haritalar şu şekilde sıralanır;

• Topoğrafya haritaları
• Fiziki haritalar
• Siyasi(İdari) haritalar
• Atlas haritaları
• Beşeri ve ekonomik haritalar.

Genel haritalar olarak kabul gören bu harita çeşitleri, toplum tarafından en sık kullanılan haritalardır. Ayrıca bu haritalar öğrencilik döneminde de gösterilirler. Bu şekilde herkesin harita okuma becerisi kazanması sağlanır.

Öğrenme Haritaları Nelerdir? Kendini Nasıl Geliştirebilirsin?

Haritaların Kullanım Alanları Nerelerdir?

Haritaların birbirinden farklı kullanım alanları vardır. Günlük hayatta da haritaların kullanımlarına sıklıkla rastlanabilir. Yer tespit edebilmek, yön bulabilmek için kullanılırlar. Ayrıca ulaşım alanlarında da çok sık kullanılırlar. Merkezden bir başka merkeze gidilebilmesini sağlayan kısa yolların bulunması da yine kullanım alanlarından sayılabilir.

Meteorolojide, askeri güvenlik alanlarında haritalar kullanılır. Coğrafi şekilleri görmek, suyollarını bulabilmek amacıyla kullanımına rastlanabilir. Arazi davaların sınır tespitlerinin yapılmasında haritaların önemi çok büyüktür. Bununla birlikte jeoloji, arkeoloji gibi araştırma alanlarında da sık kullanımı görülür. Kolay okuma yapan kişiler, haritalara en iyi tespitleri koyabilir.

Haritalar Nasıl Oluşturulur?

Haritaların oluşturulabilmesi için, doğru çizimlerin yapılması gerekir. Eğer ki bu şekilde olmasaydı her çizim harita kabul edilebilirdi. Haritalar bakıldığı zaman mutlaka kuş bakışını yansıtmalıdır. Ayrıca haritalar belli bir oranda küçültülerek oluşturulabilir. Bu küçültmeler olmadığı zaman, dünya küçültülerek kâğıda aktarılamaz. Haritada bir diğer önemli nokta ise koşul düzlemidir. Düzlem üzerine doğru bir şekilde çizimin aktarılması sonucunda haritalar oluşturulabilir. İlk çizilmeye çalışıldığında sorunlar yaşansa da, haritalar belli bir sürece çizilebilecek duruma gelir.

Haritalarda Bulunan Elemanların Amacı Nedir?

Haritada olması gereken bazı elemanlar vardır. Bu elemanlar olmadığı takdirde o çizim harita olarak kabul görmez. Haritaların koşulları doğru bir şekilde yerine getirilirse kusursuz haritalar oluşturulabilir. Haritanın çizim amacı her neyse ona uygun başlık olması gerekir. Olmazsa olmaz elemanlardan bir tanesi budur. Başlığın belirlenmesinde haritanın neyi vurguladığına dikkat etmek gerekir. Haritaların sağ alt köşelerinde mutlaka ölçekleri yazmalıdır.

Ölçek de haritaların en önemli elemanlarındandır. Olmadığında harita kabul edilemez. Bir diğer eleman lejanttır. Lejant, yön işareti olarak da bilinen harita anahtarıdır. Bu eleman olmadan harita yönü bulunamaz. Bunun sonucunda da harita okunamaz. Bir diğer eleman ise paralel ve meridyenlerdir. Bu eleman coğrafi koordinat olarak da adlandırılır. Bu elemanların tamamı varsa ancak bu şekilde bir harita kabul edilebilir. Elemanlardan bir tanesi bile olmasa o haritanın okunabilmesi mümkün değildir. Bu da amacına uygun olmaz.

Haritada Ölçek Neden Önemlidir?

Bir kişinin bir harita hakkında detaylı bilgi alabilmesi sağlayan ölçeklerdir. Ölçekler sayesinde haritayı okuyan kişiler haritanın ne kadar küçültüldüğünü anlayabilir. Bakılan yer neresi olursa olsun, eğer ki ölçek bilgisi yoksa kıtanın, ülkenin ya da şehrin ne kadar küçültülmüş olduğu anlaşılamaz. Bu da çok ciddi bir karmaşa oluşmasına neden olur. Haritalarda bulunan çizgi ve kesir ölçekler gerçekteki uzaklığın ve kaç küçüldüğünün anlaşılmasını sağlar.

Ölçekli olan haritalar büyük, orta ve küçük ölçekli haritalardır. Bu haritaların kendi içlerinde ölçüm değerleri vardır. 1/20.000 ile 1/ 100.000 ölçüm değerlerinde olanlar büyük ölçeklilerdir. 1/100.000 ile 1/100.000.000 arasındakiler orta ölçekli, 1/100.000 ile daha küçük ölçümlü olanlar ise küçük ölçekli olarak kabul edilir. Haritaların iyi bir şekilde anlaşılmasında ölçeklerin öneminin yadsınamaz şekilde olduğu unutulmamalıdır.

Haritalardaki Renkler Ne Anlama Gelir?

Haritada bazı renkler bulunur. Bu renkler ilk bakıldığı zaman biraz karışık gibi görünse de, hepsinin amacı vardır. Harita üzerinde kullanılan 6 çeşit renk vardır. Yeşil renkler, denizden yüksekliğin az olduğu yerlerde görülür. Rengin koyulaşması yüksekliğin arttığının göstergesidir. Ovalar ve yaylalar sarı renkte gösterilir. Dağlar kahverengi renkle gösterilirken, koyu kahverengiler, daha yüksek dağları gösterir.

Mavi rengin olduğu kısımlarda, deniz, nehir ya da göl yer alır. Kırmızı renkler ise sınırların olduğu yerleri gösterir. Haritaların anlaşılabilmesinde renklerin önemi çok büyüktür. Tıpkı ölçeklerde olduğu gibi bu bilgilerde okullarda gösterilir. Bu renklerin olduğu haritalar fonksiyonlarına göre ayrılan haritalardan fiziki haritalardadır.