Çoklu Zeka Kuramı Nedir?

“Çoklu Zeka Kuramı Nedir?” şeklinde bir çok kişi araştırmaktadır. Bende sizlere bununla ilgili bilgi vereceğim. İnsanların sadece IQ testine göre zekalarının derecelendirilmesinin yanlış olduğunu savunan Harvard Üniversitesi Profesörlerinden Howard Gardner, 1983 yılında çoklu zeka kuramını geliştirmiştir. Ona göre, tek baskın zeka türü yoktur. Zekayı yeteneklerin bütünü olarak açıklar ve zekanın 8 ayrı alanı olduğunu öne sürer. Bu kurama göre, her insanda zeka alanlarının hepsi bulunur. Ancak her insanın güçlü olduğu ve her birini benzersiz kılan şey, bu zekaların nasıl etkileşim kurduğudur. Yeterli imkan ve eğitim sağlandığında her biri oldukça geliştirilebilir olan 8 zeka alanı şöyledir:Sözel /Dilsel Zeka

• Fikirleri, duyguları ve ruh hallerini iletmek için sözcükleri ve cümleleri başarılı bir şekilde ifade etme becerisini kapsar.
• Bu zeka alanına sahip bireyler kendi dillerinde olduğu gibi başka dillerde de kendilerini oldukça iyi ifade ederler. Hem yazılı hem de sözlü bir biçimde sözcükleri etkin kullanabilirler. Kelimelerle oynamayı severler, kelime hazneleri geniştir.
• Yazar, şair, politikacı, hukukçu, gazeteci, editör bu zeka alanının meslek grupları arasında yer alır.

Mantıksal / Matematiksel Zeka

• Rakamları etkin kullanma, mantıksal düşünme, problem çözme, hesaplama, kavramlar arası ilişkiyi anlayabilme gibi yetenekleri kapsar.
• Bu zeka alanına sahip bireyler akıl yürütme becerilerini çok geniş alanlara uygulayabilirler. Mantıksal bulmacalar çözmeyi, zeka oyunları oynamayı, yeni şeyler keşfetmeyi severler. Bilgisayar oyunları onlar için ilgi çekicidir.
• Muhasebeci, istatistikçi, matematikçi, bilim adamı, bilgisayar programcıları bu zeka alanının meslek grupları arasında yer alır.
  

  

Görsel /Mekansal Zeka

• Görüntülü algılama yeteneğini kapsar. Görsel unsurları tam olarak algılayabilme ve farklı biçimlere büründürebilme gibi özellikleri kapsar. Yani görsel olanı grafiklerle çizimlerle ifade eder.
• Zihinde canlandırma yetenekleri çok yüksektir. Bunun sayesinde değişen ya da düzenlenen şeyleri çabuk farkederler. Yapboz, gizli nesne bulmacalarını severler.
• Ressam, heykeltıraş, mimar, grafik tasarımcı, fotoğrafçı, denizci, pilot, mucit bu zeka alanının meslek grupları arasında yer alır.

Bedensel / Kinestetik Zeka

• Fikirleri, duyguları ifade edebilmek için vücutlarını kullanabilme ve bu şekilde problem çözebilme yeteneğidir.
• Bu zeka alanı güç, esneklik, hız, el becerisi, koordinasyon gibi beceriler içermektedir. Bedensel zekaya sahip bireyler bir olayı gözlemekten çok katılımı tercih ederler. Bir şeyi en iyi yaparak yaşayarak öğrenirler. Hareketlidirler. El becerisi gerektiren etkinliklerde beceriklidirler.
• Oyuncu, sporcu, dansçı, heykeltıraş, tamirci, cerrah bu zeka alanının meslek grupları arasında yer alır.

Müziksel / Ritmik Zeka

• Ton, ritm, tını ayırt etme yeteneğini kapsar.
• Müzik zekasına sahip kişiler en iyi ritim,melodi ve müzikle öğrenirler. Bir iş yaparken farkında olmadan ritim tutarlar, mırıldanırlar.

Şarkıcı, besteci, müzisyen bu zeka alanının meslek grupları arasında yer alır.

Sosyal / Kişilerarası Zeka

• Diğer insanlarla uyum, etkin bir iletişim kurma ve onların duygu ve düşüncelerini anlayabilme yeteneğini kapsar.
• Empati yapmakta usatadırlar. Davranışları çok iyi yorumlarlar.
• Politikacı, lider, psikolog, öğretmen, oyuncu, turizmci, rehberlik uzmanı, idareci bu zeka alanının meslek grupları arasında yer alır.

Doğacı / Varoluşsal Zeka

• Doğal dünyada bulunan, hayvan, bitki ya da hava oluşumları gibi farklı türde şeyleri tanımlama ve ayırma becerisini kapsar.
• Bu zeka alanında olan insanlar doğal dünyadan cisim toplayıp doğayı gözlemleme, çevredeki değişiklikleri fark etme, evcil hayvan bakımı ve ilgili faaliyetlere katılmaktan hoşlanır.Doğa olaylarına karşı meraklıdır.
• Botanikçi, çiftçi, avcı, izci, arkeolog, jeolog bu zeka alanının meslek grupları arasında yer alır.                               

İçsel /Kişiye Dönük Zeka

• Kişinin kendi duygularını, huylarını, zayıf ve kuvvetli yanlarını bilmesini yani kendini tanıma becerisini kapsar.
• Bu zeka türüne sahip bireyler zamanında düşünmeyi, yanıtlamayı ve kendini değerlendirmeyi başarabilir. Kendi öğrenmelerinden kendilerini sorumlu tutarlar.
• Ressam, terapist, dini lider, filozof bu zeka alanının meslek grupları arasında yer alır.

Kaynakça: Başaran, I.(2004) ,Etkili Öğrenme Ve Çoklu Zeka Kuramı: Bir İnceleme, Ege Eğitim Dergisi (5): 7-15

Talu N. (1999). Çoklu Zeka Kuramı ve Eğitime Yansımaları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim FakÜltesi Dergisi /5 : /64 – /72

Umarım “Çoklu Zeka Kuramı Nedir?” adlı makalemi beğendiniz, ayrıca dilerseniz diğer makalelerime de buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.